قال علي عليه‌السلام : إِنَّهُ لَيْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ فَلَا تَبِيعُوهَا إِلَّا بِهَا؛ امير مومنان عليه‌السلام مي‌فرمايند: همانا براي شما بهايي جز بهشت نيست، پس به کمتر از آن نفروشيد. (نهج‌البلاغه، حکمت456)

نقدى فشرده بر اصول ماركسيسم

اين كتاب شامل مجموعه اى از درس هاى استاد است كه به قلم جناب آقاى مصطفى ملكيان نگارش و تدوين يافته و توضيحاتى در پاورقى هاى آن افزوده شده است. انتشارات مؤسسه در راه حق در زمستان 1367 براى دومين بار، اين كتاب را در 3000 نسخه به چاپ رسانيده است.

ويژگى اين كتاب آن است كه با حجم كم و رعايت اختصار، تمام اصول ماركسيسم را چه در زمينه جهان بينى و فلسفه شناخت، چه در زمينه جامعه شناسى و فلسفه تاريخ و چه در زمينه تئورى اقتصاد و سيستم اقتصادى، در چهارده درس نقد و بررسى كرده است; به گونه اى كه خواننده مى تواند با صرف وقت كوتاهى، از ضعف همه جانبه اين مكتب آگاه گردد.

درس اول به تعريف ماركسيسم و معرفى محتواى فكرى و عقيدتى اين مكتب مى پردازد و اصول سه گانه آن را به صورت اشارهوار نقد مى كند.

درس دوم به نقد تفصيلى اصل اول ماركسيسم مى پردازد. اين اصل مى گويد جز «ماده» چيزى وجود ندارد. استاد ابتدا با ذكر شواهدى از موجودات غير مادى و سپس با ارائه دلايل فلسفى، اين اصل را رد مى كند. اصل دوم ماركسيسم مى گويد چون ماده قابل شناخت حقيقى است در واقع همه چيز از راه حس و تجربه قابل شناخت است. استاد در ادامه درس اين اصل را نيز نقد مى كنند. آن گاه وارد بحث از اصل سوم ـ تساوى ماده با حركت ـ مى شوند. نقد تفصيلى اين اصل در سومين درس صورت مى گيرد.

درس چهارم به تعريف، تحليل و بررسى اصول چهارگانه ديالكتيك، اختصاص يافته است. در اين درس، سه اصل از اصول ديالكتيك ـ يعنى اصل هاى هم بستگى اشيا با يكديگر، حركت تحولى، و اصل تضاد ـ بررسى مى شود.

درس پنجم به نقد و بررسى اصل چهارم، يعنى اصل جهش يا تبديل حركت كمى به كيفى، اختصاص يافته است.

در درس ششم، دلايل ماركسيست ها بر سيطره و حاكميت اصولِ چهارگانه ديالكتيك بر كل پديده هاى هستى بررسى و نقد مى شود، و در درس هفتم نقد اين دلايل ادامه مى يابد. اين درس، بى اساس بودن دو دليل ديگر از ادله ماركسيست ها را نيز اثبات مى كند، و در ادامه، دلايلى بر رد مدعاى آنان اقامه مى گردد.

از درس هشتم، نقد و بررسى مدعيات ماركسيست ها در زمينه مسائل فلسفه تاريخ و جامعه شناسى آغاز مى شود. در اين درس، رأى ماركسيسم درباره حركت جامعه بشرى و چگونگى آن به اجمال بيان مى شود، و درس نهم و دهم، به نقد اصولىِ اين رأى اختصاص مى يابد.

از درس يازدهم، آرا و نظرات ماركسيسم در زمينه مسائل اقتصادى، تحليل و بررسى مى شود. در اين درس، اين آرا تبيين مى گردد و در درس دوازدهم اين رأى ماركس نقد مى شود كه در علم اقتصاد «ارزش يك كالا تنها ناشى از مقدار كارى است براى توليد آن انجام شده است». در واقع با توجه به بنيادين بودن اين رأى در افكار ماركس، با ابطال آن، آراى ديگر او نيز باطل خواهند شد; ليكن در عين حال به اشكالات ساير آراى ماركس نيز اشاره مى شود.

درس سيزدهم نظام اقتصادى مورد نظر ماركس را تبيين مى كند، و مبانى اين نظام در درس چهاردهم به نقد كشيده مى شود.

آدرس: قم - بلوار محمدامين(ص) - بلوار جمهوری اسلامی - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(ره) پست الكترونيك: info@mesbahyazdi.org